یکی از راه‌های انتقال دانش در پروژه‌های توسعه وب، استفاده از صفحات ویکی است که در این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.

اگر از کاربران قدیمی اینترنت باشید، با سایت ویکی‌پدیا و امثال آن‌ آشنایی دارید. در این مقاله سعی می‌کنیم تا شما را با استفاده از ویکی‌های داخلی برای پروژه‌های توسعه وب آشنا کنیم. اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع هستید، به شما پیشنهاد می‌کنیم ادامه این مقاله را از دست ندهید.

ویکی (Wiki) چیست؟

ویکی برنامه‌ای است که کاربران را قادر می‌سازد تا در ایجاد و جمع‌آوری محتوای یک وب‌سایت همکاری داشته باشند. خود کلمه «ویکی»، از کلمه هاوایی‌ای «ویکی ویکی» به معنی سرعت‌ می‌آید. به عبارت دیگر ویکی برنامه‌ای است که به واسطه آن محتوایی از طریق جمیع افراد ایجاد می‌شود و صفحاتی نیز ساخته می‌شود.

علاوه بر صفحات ویکی، ابزارهای دیگری در فضای web2.0 قرار دارند که به کاربر اجازه می‌دهند تا اطلاعات گوناگون را به وسیله‌ رسانه‌های قوی مانند rss، open social و open id به اشتراک بگذارند. یکی دیگر از موارد استفاده از ابزار ویکی، به اشتراک گذاشتن محتوای خلاقانه مانند عکاسی و طراحی‌های مفهومی است. یک راه ساده برای به اشتراک گذاشتن صفحات وب، قرار دادن یک آیکون به اشتراک گذاری کوچک در بالای صفحه است.

مزایای ویکی‌ها

استفاده از صفحات ویکی، مزایایی را برای تیم‌های توسعه وب به ارمغان می‌آورد. از جمله این مزایا می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم.

به اشتراک گذاری دانش

از آنجایی که افرادی که روی بخش‌های مختلف کار می‌کنند، دارای سطوح مختلف تجربه هستند، صفحه ویکی به متخصصان هر موضوع اجازه می‌دهد تا اطلاعاتی را بر اساس تخصص خود در زمینه‌های مختلف ارائه دهند. این حجم ارزشمند از دانش، در دسترس افرادی که به آن نیاز دارند قرار می‌گیرد. به عبارتی ذخیره سازی اطلاعات در یک سیلوی اطلاعات بزرگ انجام می شود و به واسطه حضور آن، سایر افراد نیز می‌توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.

قابلیت جستجو

اطلاعات ذخیره شده در هر صفحه ویکی، در ساختارهای سلسله مراتبی و منطقی، طبقه‌بندی و سازماندهی می‌شوند. این موضوع به کاربران اجازه می‌دهد تا به راحتی اطلاعاتی که نیاز دارند را بر اساس موضوع، زمینه و دسته جستجو کنند. سادگی در جستجوی اطلاعات در صفحات ویکی به کاربر اجازه می‌دهد تا در مدت کوتاهی به انبوهی از اطلاعات دسترسی داشته باشد. این مسئله بهره‌وری را بهبود می‌بخشد و جستجوی دیتا برای کاربران را به ساده‌ترین حالت خود می‌رساند.

منبع واحد حقیقت

با عمل به عنوان یک مخزن مرکزی ارتباطات، همه داده‌های وارده به صفحه ویکی، قبل از ثبت بررسی می‌شوند. این مسئله مطالب موجود در ویکی را راستی‌آزمایی می‌کند و حقیقت و منبع محتوا را به کاربر نمایش می‌دهد. به همین دلیل صفحه ویکی می‌تواند به عنوان منبعی موثق برای تیم در نظر گرفته شود. البته باز هم لازم به ذکر است که این منبع واحد حقیقت، نیازمند نظارتی قوی است تا از ورود اطلاعات نادرست به صفحات ویکی جلوگیری شود. امروزه بسیاری از صفحات ویکی دستخوش تغییرات نادرستی شده‌اند که نشان از عدم نظارت درست بر آن‌ها دارد.

به‌روزرسانی راحت

ویکی به کاربران و توسعه‌دهندگان صفحات اجازه می‌دهد تا بتوانند به سادگی و با خیال راحت مطالب خود را به‌روزرسانی کنند. به این ترتیب مراجع و مطالب صفحه به روز می‌مانند. مطلبی که به عنوان یک فاکتور مهم برای پروژه توسعه وب در نظر گرفته می‌شود.

ویکی و توسعه وب

صفحات ویکی این ظرفیت را دارند تا به اشتراک‌گذاری دانش با ذی‌نفعان و گسترش دانش و تجربه بین افراد تیم توسعه، مدیریت و مسئولیت‌پذیری بالاتری را به پروژه منتقل کنند.

بسیاری از ویکی‌ها به روش‌های مختلفی به صورت عمومی، تامین مالی می‌شوند. برای مثال چندین منبع مختلف متن‌باز ویکی وجود دارد. از جمله این منابع می‌توان به Objective wiki، Grow wiki، Biki wiki و PDFLabs wiki اشاره کرد. البته چند نمونه مبتنی بر وب را نیز می‌توانیم نمایش دهیم. از جمله آن‌ها نیز می‌توان به Virgil Technology wiki و Knowledge Verify اشاره کرد.

پلتفرم sharepoint مایکروسافت یکی از بهترین گزینه‌ها برای همکاری آنلاین در پروژه‌های مبتنی بر وب است. چراکه Sharepoint با تمام برنامه‌های اصلی ویندوز، ورد، اکسل، پاورپوینت و… یکپارچه شده است. کاربران به دلیل این یکپارچگی می‌توانند صفحات اشتراکی وب را بر اساس الگوهای شیرپوینت ایجاد کنند و با همکاران خود نیز به اشتراک بگذارند. البته می‌توان گفت شیرپوینت پلتفرم مناسبی برای تمام مشکلات به اشتراک گذاری نیست، اما نقطه شروع خوبی برای یافتن زمینه مشترک در توسعه پروژه است.

مزایای ویکی نسبت به سایر ابزارهای جمع‌آوری

ابزارهای مدیریت پروژه معمولا توابع مشارکتی متفاوتی را به کاربران خود ارائه می‌دهند، اما زمانی که صحبت از اشتراک دانش به میان می‌آید، به اندازه یک ویکی، امکانات کاملی ندارند. ویکی نسبت به سایر ابزار‌های جمع‌آوری اطلاعات، به خصوص در زمینه جمع‌آوری دانش مزایایی دارد که به چند مورد از آن اشاره کرده‌ایم.

• قابلیت جستجو: ویکی‌ها بدون نیاز به داشتن ساختار درختی مبهم، قابلیت جستجوی ساده برای کاربران را فراهم می‌کنند.
• افزودن نظرات: افزودن نظر به محتوای یک صفحه ویکی، می‌تواند یک راه کارآمد برای مشارکت و کمک به دیگران باشد.
• ایجاد محتوا: شما می‌توانید مقالات ویکی را با هر ویرایشگر متنی که مدنظرتان باشد بنویسید. از طرفی محتوایی که در صفحات ویکی قرار دارند قابل تغییر هستند و افرادی که دارای صلاحیت کافی باشند، می‌توانند به سادگی محتوای موجود در ویکی را ویرایش کنند.
• کنترل دسترسی: از آنجایی که ویکی‌ها قابل دسترسی هستند، و می‌توان آن‌ها را ویرایش کرد، باید از یک سیستم کنترل دسترسی برای آن استفاده کرد. ابزار کنترل دسترسی در ویکی به افراد صلاحیت اضافه کردن، ویرایش و تایید متن‌های مختلف را می‌دهد و به همین دلیل می‌توان اعتبار مطالب ویکی را به سطح بالاتری رساند.

کلام آخر

در این مقاله سعی کردیم تا شما را با استفاده از ویکی‌های داخلی برای توسعه پروژه‌های مبتنی بر وب آشنا کنیم. همان‌طور که در متن خواندیم، دانستیم صفحات ویکی به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، می‌توانند از اعتبار بالایی برای مرجع قراردادن برخوردار باشند. امروزه صفحات ویکی به عنوان یکی از بهترین مراجع انتقال دانش بین افراد مختلف شناخته می‌شود که در صورت مدیریت درست روی آن، می‌تواند بسیار کاربردی‌تر از بسیاری دیگر از پلتفرم‌های جمع‌آوری اطلاعات عمل کند.